Họ Hoa môi (Lamiaceae) còn được gọi là họ Bạc hà, họ Húng. Thế giới có 200 chi và 3500 loài, phân bố ở khắp thế giới. Ở Việt Nam có trên 40 chi và khoảng 145 loài (Trung tâm Dữ liệu Thực vật Việt Nam).
Thực vật thuộc họ Hoa môi có vai trò và ý nghĩa quan trọng trong đời sống hàng ngày của con người. Một số loài có tinh dầu được sử dụng làm thuốc nam, làm hương liệu ứng dụng trong điều trị bệnh cho con người. Nhiều loài được sử dụng rộng rãi làm các loại rau gia vị trong ẩm thực, nhiều loài được trồng trọt làm cảnh… Với những giá trị đó, thực vật họ Hoa môi cần được chú ý gây trồng và phát triển.
Bằng việc sử dụng phương pháp điều tra theo tuyến, trong thời gian từ tháng 7/2018 đến tháng 5/2019, nhóm thầy cô thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộmã sốB2018-TTB-13đã tiến hành điều tra tại một số tuyến thuộc 7 xã 5 huyện của tỉnh Sơn La. Kết quả phân loại bằng phương pháp so sánh hình thái đã đưa ra được 17/31 loài cây có tinh dầu thơm thuộc 16 chitrong họ Hoa môi. Trong đó, có nhiều loài được trồng trọt khá phổ biến ở tất cả các điểm điều tra gồm Kinh giới, Tía tô, Húng quế, Húng láng, Húng lũi, Bạc hà, Hoắc hương núi… Một số loài mọc hoang dại phân bố phổ biến gồm Lá men, É lớn tròng, Hương nhu trắng, Tía tô đất… Một số loài mọc hoang dại phân bố hẹp và trên độ cao lớn gồm Kinh giới núi, Chùa dù…
Một số hình ảnh các loài họ Hoa môi điều tra tại tỉnh Sơn La:
CÂY Hoắc hương núi (Agastache rugosa (Fisch. & C.A.Mey.) Kuntze).
Ảnh chụp: Hoàng Thị Thanh Hà
CÂY É LỚN TRÒNG (Hyptis suaveolens (L.) Poit.)
Ảnh chụp: Hoàng Thị Thanh Hà
ThS. Hoàng Thị Thanh Hà